HET HAAR VAN EEN POP

We kwamen pas in de middag bij de Westergasfabriek. Het was Cinekid 2014. Ik kocht snel de kaartjes voor de film Wereldverhalen, de enige film voor 4 +. We haastten ons naar het Ketelhuis.  Ik wachtte op het filmpje van het rode potlood, maar ineens verscheen op het doek de animatiefilm gebaseerd op het boek van Astrid Lindgren: Emil & Ida van de Hazelhoeve. Met de haast had ik me vergist.

Twee blonde kinderen, met twee blonde ouders op een wit doek.

Ik hou van Astrid Lindgren. Toch voelde ik me ongemakkelijk toen ik zag dat ook weer in deze film alle personages blond en steil haar hadden.

Maar wat wilde ik dan? Het verhaal speelt zich af in Zweden, jaren geleden, en toen was iedereen daar blond en wit.

Ik keek naar Lara met haar hoofd vol zwarte krulletjes. Ze vond het spannend om in de grote zaal van de bioscoop te zitten. Er waren meer kinderen met een krulletjeshoofd zoals dat van Lara. Ook kinderen met veel vlechtjes.

Ineens verlangde ik heel sterk dat er op het doek een weerspiegeling van de samenstelling  van de bioscoopzaal zou verschijnen, maar dat kon nu eenmaal niet met een verhaal van Astrid Lindgren, zei ik tegen mijzelf om me te kalmeren.

Lara vroeg me waarom de vader van Emil hem steeds in de schuur stopte. Zij was bezig met het verhaal. Ik met de beeldvorming. Ben ik hierdoor misschien geobsedeerd geraakt de laatste tijd? Nee, thuis hebben we niet alleen zwarte en Aziatische poppen maar ook blonde poppen met steil haar, boeken met blonde personages en tassen met afbeeldingen van blonde meisjes.

Toch zit het me al een tijd heel erg dwars dat ik zoveel moeite moet doen om een boek te vinden waar personages zoals Lara in voorkomen, dat ik een tas met een meisje met natural hair via via moet gaan bestellen omdat dit in geen enkele winkel te koop is en dat ik een vriendin in New York de opdracht heb moeten geven om een barbie met natural hair voor ons te vinden om dan gisteren toch te horen te krijgen dat ik waarschijnlijk zelf het haar van een zwarte barbie zal moeten krullen.

Ja, ik wil graag dat Lara, ook al is ze zich nog niet bewust van ras, wel mensen zoals zichzelf in de verhalen en in de beelden rondom ons heen ziet.

´Mama, ik wil ook steil haar hebben,´ zegt Lara soms. Ik maak me geen zorgen, want ik weet dat dit normaal is. Als kind wou ik ook graag steil haar hebben en ik weet dat alle kinderen op een of ander moment iets willen zijn wat ze niet zijn. Ook weet ik uit eigen ervaring dat, maatschappelijk gezien, blond haar meer gewaardeerd is dan haar van een andere kleur. Dus, ik zal ook niet panikeren als ze straks zegt dat ze blond haar wil.

Toch wil ik dat ze poppen van alle kleuren aangeboden krijgt, net zoals ik wil dat ze vrienden van alle kleuren aangeboden krijgt.

Maar waarom weerspiegelen de beelden die in de boeken, op het doek, in Intertoys, in de klerenzaken  te koop zijn de gemengde samenstelling van onze maatschappij niet?  Ik vind wel dat ik hierover een beetje mag zeuren, want mijn scriptie uit 1999 ging over interculturele contacten in kinder- en jeugdboeken en als ik nu bedenk dat we 15 jaar later zijn en ik nog steeds maar weinig boeken zie die kinderen van verschillende etniciteiten portretteren die met elkaar op een natuurlijke manier in contact komen, mag ik, denk ik, wel weer wat zeggen.

Waarom is het nou zo moeilijk dat idee van het Benettonplaatje in het hoofd van sommige mensen te drukken als ze iets gaan produceren?

Ik koos dat onderwerp voor mijn scriptie omdat ik geloof dat hoe meer intercultureel contact er in de kinderliteratuur wordt gepresenteerd, hoe meer intercultureel contact er in de werkelijkheid zal plaatsvinden.

Klinkt dat naïef? Misschien. Maar er zijn andere dingen die je met literatuur kan veranderen of tenminste beïnvloeden, dus, waarom dit niet? En hoe meer intercultureel contact, hoe minder vooroordelen en hoe meer respect voor elkaar.

Een paar weken geleden zijn we naar het kinderboekenbalfeestje gegaan in het Bijlmeerparktheater. Het was een prinsen- en prinsessenfeestje georganiseerd door een psycholoog en twee kinderboekenschrijfsters die in hun boeken juist wel kinderen zoals mijn dochter portretteren. Ze werden als kind ook geconfronteerd met het feit dat ze zichzelf nergens konden terugvinden in de verhalen van hun kindertijd. Als het nu erg is, wil ik niet weten hoe het toen was. Ze weten goed wat het is om op te groeien in een kinderwereld waar je alleen beelden van personages met steil en blond haar aangeboden krijgt. En nu doen ze dit dus uit hun hart voor onze zonen en dochters!!!!

Op het doek verscheen een zwarte prinsesje.

Mylo Freeman begon met voorlezen:

Prinses Arabella heeft zin in Feest!

‘Mijn verjaardagsfeestje was zo leuk…’

Ze lacht en schudt haar krulletjeshoofd.

Toen Lara ´Krulletjeshoofd´ hoorde, keek ze naar mij en glimlachte.

Tijdens de pauze liepen in de gangen van het Bijlmerparktheater prachtige prinsen en prinsessen rond met allerlei soorten haar, dus ook natural hair zoals dat van Lara.

Terwijl we in het laatste onderdeel van het programma zaten, zag ze Glynis Terborg met een kroon op haar natural hair op het podium staan:  ‘Kijk, hetzelfde.’ Zei Lara. En ze wees naar haar eigen hoofd.

Ik knikte.*

————————————————————————————————-